Czym tak naprawdę są uzależnienia behawioralne?

Uzależnienia behawioralne są uznawane za jedną z nowszych grup uzależnień psychicznych. Przede wszystkim wiążą się z nadmiernym, a wręcz nałogowym wykonywaniem pewnych czynności, co prowadzi do krótkotrwałego uczucia euforii i ulgi. Częstotliwość powtarzania sprawia, że z czasem pojawia się silna potrzeba ponownego sięgnięcia po używkę.

Rodzaje uzależnień behawioralnych

Do najczęściej występujących uzależnień behawioralnych można zaliczyć na przykład:

• zakupoholizm,
• uzależnienie od hazardu,
• kompulsywne objadanie się,
• pracoholizm,
• siecioholizm – to inaczej uzależnienie od sieci internetowej,
• ortoreksja – nadmierna koncentracja na zdrowym odżywianiu się,
• uzależnienie od seksu i pornografii,
• uzależnienie od komputera i gier komputerowych,
• fonoholizm – to inaczej uzależnienie od telefonu komórkowego,
• uzależnienie od środków masowego przekazu,
• kleptoholizm – polega na uzależnieniu od okradania,
• uzależnienie od używania kart płatniczych,
• tanoreksja – uzależnienie od opalania się w solarium,
• uzależnienie od zabiegów medycyny estetycznej,
• bigoreksja – polega na przesadnej dbałości o swoją sylwetkę, poprzez nadmierną ilość ćwiczeń fizycznych, stosowanie sterydów anabolicznych i restrykcyjną dietę.

‍

Jakie są przyczyny powstawania uzależnień behawioralnych?

Nie istnieje tylko jeden czynnik, który wpływa na powstanie uzależnienia behawioralnego. Jednak można wyróżnić kilka modeli uzależnień.

• Model biomedyczny – uznaje się, że do rozwinięcia się uzależnienia odpowiadają geny i neuroprzekaźniki.
• Model psychodynamiczny – uzależnienie stanowi próbę oraz sposób na poradzenie sobie z traumatycznymi przeżyciami. Najczęściej odnosi się to do negatywnych doświadczeń z dzieciństwa.
• Model poznawczo-behawioralnych – w tym przypadku za przyczynę uzależnienia uznaje się wyuczone, nieprawidłowe wzorce myślenia, przeżywania i zachowania.

‍

Jakie są skutki uzależnienia behawioralnego?

‍
Fizyczne skutki uzależnień behawioralnych:

• bóle w klatce piersiowej,
• dysfunkcje seksualne,
• zespół przewlekłego zmęczenia,
• tiki nerwowe,
• problemy żołądkowe,
• bóle głowy,
• bóle nadgarstka,
• zawroty głowy.

Psychiczne konsekwencje uzależnień behawioralnych

• problemy ze snem,
• obniżenie satysfakcji z życia,
• problemy z niską samooceną,
• nadmierna drażliwość i irytacja,
• pobudzenie,
• zmienne nastroje,
• brak umiejętności wypoczywania.

Społeczne skutki uzależnień behawioralnych

• ograniczenie innych zainteresowań, co wynika z koncentracji myśli na danym nałogu,
• zaniedbywanie innych aktywności, które nie są bezpośrednio powiązane z nałogiem,
• izolacja i ograniczenie kontaktów społecznych,
• pogorszenie się relacji rodzinnych lub nawet rozpad związków,
• pogorszenie się sytuacji finansowej ze względu na wydawanie zbyt wielu pieniędzy na swój nałóg (innymi słowy dotyczy to zakupoholizmu oraz patologicznego hazardu),
• w skrajnych przypadkach może dochodzić do zadłużania się, okradania rodziny i znajomych, a nawet do bankructwa.

Jak leczyć uzależnienia behawioralne?

Wiesz już, czym są uzależnienia behawioralne. Teraz skup się na tym, w jaki sposób można poradzić sobie z poszczególnymi nałogami. Kluczowe znaczenie ma silna wola oraz motywacja uzależnionej osoby. Dlatego należy zgłosić się do specjalisty i rozpocząć terapię dostosowaną do rodzaju nałogu.

Zazwyczaj stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna, a także motywujący dialog. Ma to na celu analizę zachowań i sytuacji, które doprowadziły do rozwinięcia się nałogu. Następnie terapeuta dba o zmianę szkodliwych nawyków oraz naukę nowych sposobów radzenia sobie ze stresem, gorszym samopoczuciem itp.

Najczęściej leczenie uzależnień behawioralnych polega na terapii indywidualnej, grupowej oraz rodzinnej. Wówczas warto skorzystać z pomocy prywatnego ośrodka leczenia uzależnień, a także z grup wsparcia, skierowanych na rozmowę o konkretnym problemie.

Niekiedy potrzebne jest włączenie farmakoterapii, która pozwala na ustabilizowanie nastroju, walkę z depresją i innymi zaburzeniami psychicznymi pojawiającymi się na skutek uzależnienia.

‍

‍