Aktywność fizyczna a neurochemia mózgu

Regularna aktywność fizyczna wpływa bezpośrednio na neurochemię mózgu, co czyni ją niezwykle skutecznym narzędziem w terapii uzależnień. Podczas wysiłku fizycznego organizm zwiększa produkcję neurotransmiterów, takich jak endorfiny, serotonina i dopamina – związków odpowiedzialnych za poprawę nastroju, uczucie satysfakcji i emocjonalną stabilność. To szczególnie istotne dla osób uzależnionych, które często doświadczają deficytów tych substancji na skutek długotrwałego przyjmowania substancji psychoaktywnych.

Sport staje się wówczas naturalnym regulatorem nastroju, wspierającym zdrowie psychiczne i emocjonalne. Co więcej, regularna aktywność fizyczna wspomaga neurogenezę, czyli tworzenie nowych komórek nerwowych. Proces ten ma ogromne znaczenie we wspieraniu rozwoju uszkodzonych przez nałóg struktur mózgowych, szczególnie w rejonach odpowiadających za podejmowanie decyzji i kontrolę impulsów.

‍

Ruch jako bezpieczna forma odreagowania

W trakcie leczenia uzależnienia niezwykle istotne jest znalezienie zdrowych i konstruktywnych sposobów radzenia sobie z napięciem, stresem czy frustracją. Dla wielu osób aktywność fizyczna staje się właśnie takim narzędziem – bezpiecznym ujściem dla emocji, które wcześniej były tłumione lub „leczone” za pomocą substancji. To swoista terapia w ruchu, która pozwala odreagować napięcia bez używek i uczy regulacji emocji poprzez ciało.

Sport angażuje całe ciało i umysł, zmusza do koncentracji tu i teraz, odciąga uwagę od natrętnych myśli i destrukcyjnych impulsów. Regularne ćwiczenia uczą również wytrwałości i cierpliwości, przyczyniając się do rozwijania umiejętności radzenia sobie ze stresem. Tego rodzaju wsparcie może być również ważne dla bliskich osoby uzależnionej, którzy szukają bezpiecznego otoczenia sprzyjającego zdrowieniu.

‍

Lepszy kontakt z ciałem i większa samoświadomość

Uzależnienie często prowadzi do odcięcia się od sygnałów płynących z ciała – osoby uzależnione przestają zauważać potrzeby organizmu, ignorują zmęczenie, głód, ból czy napięcie. Aktywność fizyczna wpływa na odbudowę relacji z własnym ciałem, a zajęcia takie jak joga, taniec czy ćwiczenia oddechowe zwiększają świadomość ciała i poczucie obecności w sobie.

W programie terapeutycznym aspekt samoświadomości cielesnej pełni kluczową rolę – pomaga w zrozumieniu emocji, granic oraz źródeł napięcia. Ruch pozwala również dostrzec siłę mięśni i fizyczną sprawność jako wartości, które wcześniej mogły zostać zapomniane. Praca z tańcem i ruchem może być również formą ekspresji emocji, do których trudno dotrzeć w samej rozmowie

‍

Budowanie rutyny i poczucia sprawczości

Powrót do zdrowia po uzależnieniu, w tym uzależnieniu od alkoholu, wymaga stworzenia nowego porządku dnia, który zastąpi dotychczasowy chaos i impulsywność. Regularna aktywność fizyczna pomaga wprowadzić strukturę – codzienna rutyna związana z ruchem nadaje rytm dniu, pomaga organizować czas i daje poczucie kontroli nad własnym życiem.

Co więcej, każdy zakończony trening to symboliczny sukces – potwierdzenie, że mimo trudności można zrealizować założony cel. Te małe zwycięstwa wzmacniają wiarę we własne możliwości i rozwijają poczucie sprawczości, niezbędne podczas terapii indywidualnej lub pobytu w ośrodku terapii. Sport wzmacnia przekonanie, że można wpływać na swoje życie – a to fundament skutecznej terapii.

‍

Redukcja nawrotów i wspomaganie abstynencji

Coraz więcej badań pokazuje, że aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko nawrotu uzależnienia. Osoby regularnie uprawiające sport rzadziej wracają do starych nawyków, ponieważ ruch dostarcza alternatywnych źródeł przyjemności, poprawia sen, reguluje apetyt i wspiera odporność psychiczną. Sport staje się „kotwicą” w trudnych momentach – pozwala odreagować napięcie, poradzić sobie z frustracją czy uczuciem pustki bez sięgania po substancje. Może stanowić również skuteczny sposób na przerwanie ciągu, gdy pojawia się silne napięcie lub głód substancji.

W połączeniu z terapią psychologiczną, farmakologiczną i terapią indywidualną, ruch staje się istotnym elementem programu terapeutycznego, wspierającym poprawę zdrowia psychicznego oraz utrzymanie abstynencji.

‍

‍

Integracja społeczna poprzez sport

Uzależnienie często prowadzi do stopniowego wycofywania się z relacji społecznych. Może to być zarówno efekt psychicznego obciążenia, jak i postępującej izolacji. Sport i aktywność fizyczna mogą odegrać kluczową rolę w przełamywaniu tego stanu.

Leczenie uzależnień nie dotyczy tylko jednostki – jego sukces zależy też od odbudowy relacji i integracji społecznej. Wspólne ćwiczenia w grupie, takie jak joga, nordic walking, siatkówka czy taniec, sprzyjają budowaniu relacji w sposób naturalny i pozbawiony presji. Sport daje możliwość bycia częścią grupy bez konieczności mówienia o uzależnieniu. Dzięki temu osoby w terapii mogą odbudować umiejętność współpracy, zaufania i wzajemnej komunikacji, co jest niezwykle ważne w procesie reintegracji społecznej.

‍

Ciało jako źródło życia

Ważne, aby ruch nie był postrzegany jako kolejny punkt do „zaliczenia” w terapii. Kluczowe jest odnalezienie takiej formy aktywności, która przynosi autentyczną przyjemność – niezależnie od intensywności. Dla jednych będzie to bieganie, dla innych spacer, taniec, pływanie czy joga. Chodzi o to, by ciało stało się źródłem radości i życia, a nie tylko nośnikiem bólu i napięcia.

Ruch otwiera nowe możliwości – pozwala odkrywać siebie, własne potrzeby i granice. Wprowadza lekkość, oddech i przestrzeń do zmiany. Dlatego włączenie aktywności fizycznej do terapii uzależnień to nie tylko pomoc w zdrowieniu, ale też fundament nowego, zdrowszego stylu życia.